#akıl

Allah bilir demeyle sorunun çözülmediğini anlamamız gerekiyor.

Esas tehlike yakın zamanlara kadar akıl yolunu kapatılması tutucu önderlerin bir kısmının etkisiyle oluyordu.

İnsanın en değerli varlığının aklı olduğunu; aklını kullanamayanların, akıl yürütemeyenlerin, merak etmeyenlerin ya da kuşku duymayanların bu değerden yoksun olduğunu bilmelisiniz.

Din adamı kisvesi altında toplumu biçimlendiren bu kesim kendilerine büyük çıkarlar sağlasalar da, çocuklarının da içinde yaşayacağı toplumu, onların akıl yürütme yolunu tıkamayla, felakete sürüklemektedirler. Böyle bir toplum hırsızlığı da, arsızlığı da, rüşveti de, yağmayı da, yalan dolanı da “sözde karşı olduğunu söylese de” hoş görür; bunu yapanlara biat eder; fırsat bulunca da kendisi de aynı şeyleri yapar.

Dinci takım, yaratıcı olarak Tanrıya kadar gidildiğinde, en azından kendileri açılarından sorunun çözüldüğüne inanıyor; çünkü bu aşamadan sonra mantık ve akıl yürütmenin gerekli olmaması bu kesimi rahatlatıyor.

Neden hocası, papazı, hahamı vs.i olmuştur. Aklın önüne set çekerek, insanı sömürebilmek için…

Aklen kazanılan bilgiler insanı yüceltir; naklen kazanılanlar ise köreltir.

Sözün dikildiği yer, gönüldür; ısmarlandığı yer düşüncedir, onu kuvvetlendiren akıldır, meydana çıkaran dildir; bedeni harflerdir, canıysa anlamı; süsü, düzenli söylenmesidir; düzgünlüğüyse doğru oluşu.

Rızık, zekasızların; mahrumiyet, akıllıların; bela ise sabrın payıdır.

Oğulcuğum, benden dört şey belle, işlediğin zaman sana zarar vermeyecek dört şeyi de aklında tut: Zenginliğin en üstünü akıldır; yoksulluğun en büyüğü ahmaklık. Korkulacak şeylerin en korkuncu kendini beğenmektir; soyun-sopun en yücesi güzel huy. Oğulcuğum, ahmakla eş dost olmaktan sakın; sana fayda vermek isterken zararı dokunur. Nekesle eş dost olmaktan sakın; ona en fazla muhtâç olduğun zaman yardımına koşmaz, oturur. Kötülük edenle eş dost olmaktan sakın; o, pek az bir şeye seni satar gider. Yalancıyla eş dost olmaktan sakın; çünkü o, serâba benzer; uzağı yakın gösterir sana, yakını uzaklaştırır senden.

Kişinin kendini beğenmesi, aklının zayıf olduğuna delalet eder.

Kendi reyinle hareket etme; kendi reyine uyan, helâk olur gider.

Her kaba bir şey koyunca daralır; ancak bilgi kabı müstesnâ. Ona bilgi kondukça genişler.

Dil bir ölçüdür; cehalet onu hafiflettiği gibi akıl da onu ağırlaştırır.

Akıllının dili gönlünün ötesindedir, ahmağın gönlüyse dilinin ötesinde.

Akıllının sanısı, câhilin algısından daha doğrudur.

Akıllı kişi ancak üç şey için yolculuk eder: Geçimini sağlamak, ahiretini elde etmek, yahut da haram olmayan zevk ve lezzetlerden faydalanmak.

Akıllı adamın yüreği sırlarının kasasıdır.

Akıl gurbette yakın bulmaktır; ahmaklık yurtta gurbette düşmektir.

Akıl olgunlaştıkça söz azalır.

Akıl gibi zenginlik, bilgisizlik gibi yoksulluk, edep gibi miras, danışmak gibi arka olamaz.

Ahlak ve fazilet aklın dışarıdan görünüşüdür.

Sanırım, aklın hem maddenin hem de bireyselleşmiş insan zihninin maddenin aracılığıyla gelişmesinin nedeni olduğuna inanmakta hiçbir çelişki yoktur.

Akıllarımız sınırlı fakat bu sınırlılığın şartları içerisinde sonsuz olasılıklarla çevrilmişiz; işte hayatın gayesi bu sonsuzluktan kavrayabildiğimiz kadar çok şey kavramak.