Sanat Felsefesi

Bir sanat yapıtının yaratımı - ağaç dallarının gelişmesi- zorunlu olarak resim sanatının Özgül boyutlarına girmenin sonucunda, doğal biçimin çarpıtılmasına eşlik etmek zorundadır. Çünkü orada doğa yeniden doğar.

Sanatçı nihai biçimlerin kendilerinden çok biçimlendirmeyi yapan güçlere değer yükler.

Sanat görüneni tekrarlamaz, görünür kılar.

Sevginin olmadığı yerde, sanat da olmaz.

Sanat, gerçekleri tanımamıza yardımcı olan bir yalandır.

Böyle anlamsız bir dünyada ben niye anlamlı resimler çizeyim?

Cisimleri gördüğüm gibi değil, düşündüğüm gibi boyarım.

Sanatçının sanata en yakın olduğu an, sistemle çatıştığı andır. Sanatçının sanatla özdeşleştiği, sanat olduğu an ise, kendi iç sistemiyle, kendisiyle çatıştığı andır.

Sanatın düşmanı sınırlarının yokluğudur.

İyi bir sanatçı izole olmalıdır. İzole olmuş değilse, bir şey yanlıştır.

Yüz kelimelik bir şiirde yüz tane güzellik arayan vardır. Halbuki bin kelimelik bir şiir bile bir tek güzellik için yazılır.

Yaptığım şeyler, kimse beğensin veya alkış alayım diye değil. Bu işi kendim için yapar, kendim için çalarım. O zaman daha kıymetli oluyor çünkü para için veya alkış için yapmıyorsun.

Sanatı düşünen, sanatı yaşayan insandan aslında kötülük gelmez.

Kökünde evrensel ahlâk olmayan, insanlık telaşı olmayan eserler beş para etmez.

Müziksiz hayat hatadır.

Benim için sanat kesretle vahdet arasındaki köprüdür. Allah’ın, insanı yaratışındaki gayeyi idrak çabasıdır. O yüzden de ışığa gitmeden, gölgeli yanlarımızla yüzleşmek çok mühim

Biz, kendi çıktığımız dönemde çok idealist bir çaba içerisindeydik, fikir ve estetik olarak mükemmeli yakalama heyecanımız vardı. Bugünkü genç nesilde ise estetik ve orijinatelik yapma çabası var fakat ben fikri olarak bir derinlik, heyecan ve hakikat sancısı göremiyorum. Çekilen bütün eserler, içerisinde nüve olarak var olan o manayla ve mesajla alakalıdır. Gördüğüm kadarıyla gençlerin, onun çilesini çekmeleri lazım. Eğer bizi örnek almaları gerekiyorsa çektiğimiz o çileye talip olmaları gerekiyor. O çileyi ise fırçayla, mısrayla, resimle, fotoğrafla veya sinemayla dışa vururken o çile lazım. Bahsettiğim o çile olmadan ortaya çıkan eserlerde de, içi boş şekilde dışa vurmalar var.

Çini bana göre bir göz musikisidir. Bu sanatın notaları da laleler, karanfiller, güller ve sümbüllerdir.

Sanat yapıtı ne bir dehanın ne de toplumun ürünüdür. Sanatçı belli bir ortamda gözlerini açar. Tıpkı bir satranç oyuncusu gibi belli bir durumla karşı karşıyadır. Bu durum ondan bir davranış bekler. Her hamle (atılım), yani oynatılan her taş yeni bir durum yaratır, her yeni durum yeni bir davranışı gerektirir. Sanat tarihçisi, satranç oyun­cusunu izleyene benzer. Sanatçının karşılaştığı durumu ve onun davranışını baştan sona izler. Sanat yapıtını, sanatçının ortamıyla hesaplaşmasına bakarak anlamaya, onunla iletişim kurmaya çalışır.

Bir zamanlar sanatın, edebiyatın ve felsefenin amacı varlıkların ve hayatın anlamını açıklamak, dilsiz olan her şeyin sesi olmak, doğaya acılarını anlatması için bir dil vermekti; başka bir deyişle, gerçekliği asıl adıyla çağırmaktı. Bugün doğanın dili koparılmıştır. Bir zamanlar, her sözün, çığlığın ya da jestin içsel bir anlamı olduğuna inanılırdı; bugünse hepsi sıradan bir olay, bir rastlantı olarak görülmektedir.

Her insan sanat yapıtını yaşayabilir, yalnız züppeler yaşayamaz.

İnsanları ne düşündüklerini umursuyorum ancak bunlar tarafından yönetilmiyorum. İnsanların kesin şeyeler düşünmesini istiyorum ama sanat, bir emrin, açıklamanın veya cevabın parçası olmamalı, bir soru işareti olmalı. Bazı şeyler senin hissettirdiklerini oluşturmalı.

Gerçeğe yakınlık ne kadar mükemmelse, sanat da o kadar mükemmel olur.

Dünyadaki en büyük sanatçı ya da dansçı olmadığımın farkındayım, ama zaten bu benim ilgimi çekmiyor. Ben tahrik edici olmak ve insanların zayıf noktalarına basmakla ilgileniyorum.