Jean-Jacques Rousseau

Doğa bizi asla aldatmaz; kendimizi aldatan biziz.

Devlet büyüdükçe, özgürlük de o oranda küçülür.

Bireysel aşkım için dünyayı veririm, özgürlüğüm için de aşkımı veririm.

Bir toplumdaki en kuvvetli bile itaate ikna, şiddeti hak yapamıyorsa kuvvetini sürekli kılacak kadar kuvvetli değildir.

Bir aksan, bir dilin canıdır.

Bir adam bildikleri ile konuşur. Bir kadın beğenileri ile konuşur.

Beraber ağlamaktaki tatlılık kadar hiçbir şey yürekleri birbirine bağlamaz.

Benim işim gerçeği söylemektir. İnsanları ona inandırmaya ihtiyaç duymam.

Aklın sesi ancak yürekten geçebiliyorsa duyulabilir.

Ağır söz veren hızlı iş yapar.

İşte dünyada yalnızım; babam, yakınım, dostum, toplum... bunların tümü ben kendimim artık...

Soru sormak zannedildiği kadar kolay bir hüner değildir.

İnsan hür doğar, ama her yerde zincire vurulmuştur.

Bir ülke ne özgürlük olmaksızın ne de erdem olmaksızın iyi bir biçimde var olamaz.

Bir toprak parçasının etrafını çitle çevirip "bu benimdir" diyen ve ona inanacak denli saf başkalarını bulan ilk insan, uygar toplumun gerçek kurucusu oldu. Kazıkları sökerek ya da hendeği doldurarak başkalarına, "Bu düzenbazı dinlemeye son verin, meyvaların herkese ait olduğunu ve toprağın hiç kimseye ait olmadığını unutursanız bittiniz demektir" diye bağıracak biri, insan soyunu hangi suçlardan, savaşlardan, cinayetlerden, sefilliklerden ve dehşetlerden kurtarardı.

Ben yalnızca yürürken düşünebilirim. Durduğumda düşüncelerim de durur; benim kafam bacaklarımla hareket eder.

Ben ne hükümdarım ne kanun koyan; zaten böyle olduğu içindir ki, siyaset hakkında yazı yazıyorum. Hükümdar veya kanun koyan olsaydım, yapılması gerekeni söyleyerek zamanımı kaybetmez ya yapar, ya susardım.

Başlangıçta insanların Tanrılardan başka kralları, teokratik hükümetten başka hükümetleri yoktu.

Ancak toplum bağları gevşemeye, devlet gücünü yitirmeye, özel çıkarlar kendini duyurmaya, küçük toplumlar da büyükleri etkilemeye başladı mı, ortak yarar değişikliğe uğrar ve bir takım muhalifler çıkar ortaya. Artık oy birliği diye bir şey kalmaz, genel istem de herkesin istemi olmaktan çıkar. Tartışmalar baş gösterir. En iyi düşünce bile çekişmesiz, gürültüsüz kabul edilemez olur. Gizli etkenlerin güttüğü insanlar sanki devlet yokmuş, hiç de var olmamış gibi artık bir yurttaş olarak düşüncelerini ileri süremez. Özel çıkarlardan başka amaçları olmayan bir takım haksız kararları yasa diye benimserler.

Egemenlik hangi nedenlerden ötürü başkasına bağlanamazsa yine aynı nedenlerden ötürü bölünemez. Çünkü irade ya geneldir ya değildir. Ya halkın tümünün iradesidir ya da sadece bir bölüğünün.

Herhangi bir kişi devlet işleriyle ilgili olarak "Bunun ne önemi var benim için?" dediğinde devlet bir kayıp için vaz geçilmiş olabilecektir.

İyi yasalar daha iyisini getirirler; kötü olanlarsa daha kötülerini.

Salt isteklerin itisine uymak kölelik, kendimiz için koyduğumuz yasalara boyun eğmek özgürlüktür.

Gerçek anlamıyla bir demokrasi hiçbir zaman var olmadı ve var olmayacak. Büyük bir çoğunluğun yöneten ve daha azının yönetilen olduğu bir düzen doğal yasaya aykırıdır.