#paradigma

Kurallar paradigmalardan türetilir, ama paradigmalar kurallar olmadan da araştırmaya yön verebilirler.

Yeni bir paradigmayı oldukça erken bir aşamada benimseyen kişinin, eski paradigmanın bazı sorunlarda başarısız olduğundan başka bir şeyi bilmediği halde yenisinin, karşılaşacağı birçok büyük sorunu çözmeyi başaracağına inanması gerekir. Böyle bir karar, ancak inanç üzerine verilebilir.

Rakip siyasi kurumlar arasında yapılan seçim gibi, rakip paradigmalar arasındaki de aslında birbirine tamamen zıt toplumsal yaşam tarzları arasında yapılacak bir tercihtir. Böyle olduğu için de, söz konusu tercih yalnızca olağan bilime özgü değer yargıları tarafından belirlenemez. Çünkü bu değerler zaten üzerinde mücadele yapılan paradigmaya bağlıdır. Paradigmalar, paradigma seçimi üzerine bir tartışmaya girdikleri zaman, ister istemez döngüsel bir rol oynarlar. Her kesim, kendi paradigmasını savunmak için gene kendi paradigmasını kullanmak durumundadır.

Hem en ufak zorlukta paradigma reddedip hem de bilim insanı olmaya devam etmek olanaksızdır.

Olağan bilim sırasında geçerli olan düşünce ve ölçüler devrim sırasında farklı yaklaşımlar arasında seçim yapması gereken bilim insanına yardımcı olamazlar. Çünkü bu kuralların hepsi zaten daha baştan bir paradigmaya belli bir geleneğe bağlıdır.

Son yıllarda deneyimlerimizin yüksek miktarda genişlemesi basit mekanik görüşlerimizin yetersizliğini aydınlattı ve sonuç olarak, gözlemin alışılmış yorumlanışını zemininden sarstı.

Yeni bir bilimsel gerçek, karşıtlarını ikna edip onların ışığı görmesini sağlamakla bir zafer kazanmaz. Daha ziyade, bu karşıtlar nihayetinde ölürler ve yeni nesiller, gerçeklere alışık olarak büyür.

Güçlük yeni fikirlerden değil, bizim gibi yetişmiş olan herkesin beyninin bütün kıvrımlarına yerleşmiş bulunan eski fikirlerden kurtulmada yatıyor.

Bilimin en emin olduğu şeyleri nasıl unutacağını bilmesi bazen önemlidir.

Birkaç on yıllık yeniden yapılanma içinde, teorik mükemmelliğin antik arketipleri olan matematiksel doğa bilimleri bile alışkanlığı tamamen değiştirdi!

Paradigmalar değişince kral bir anda soytarı haline gelir. Kitlelerin lideri bir anda şamar oğlanına dönüverir. Ya da tam tersi, kör ölür, badem gözlü olur. Şartlar değişmeye görsün kitleler liderlerini terketmekte bir an bile tereddüt etmezler.

Bilimsel bir çalışmanın ne kadar önemli olduğu, ondan önce yapılmış kaç çalışmayı gereksiz kıldığına bakılarak görülebilir.

Herkesin geçimini sağlamak zorunda olduğu şeklindeki kesinlikle aldatıcı düşünceyi ortadan kaldırmalıyız.

Yeni bir sistem oluşturmak için eskiyle yarışa girmezsiniz, eskiyi geçersiz kılarsınız.